Odmiana rzeczownika – klasa 7

Rzeczownik odmienia się przez przypadki i liczby. W języku polskim mamy siedem przypadków: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik, wołacz. Każdy z tych przypadków odpowiada na inne pytania. Dodatkowo możemy posiłkować się czasownikami, które podaliśmy w nawiasie.

przypadek	skrót przypadka	pytanie
Mianownik	(M.)	Kto? Co?
Dopełniacz	(D.)	Kogo? Czego? (nie ma)
Celownik	(C.)	Komu? Czemu? (przyglądam się)
Biernik	B.	Kogo? Co? (widzę, lubię)
Narzędnik	N.	Z kim? Z czym? (jestem, jadę)
Miejscownik	(Ms.)	O kim? O czym? (myślę)
Wołacz	(W.)	Och!

Na przykład w zdaniu Na stole leżą książki. rzeczownik stół występuje w miejscowniku liczby pojedynczej (na czym leżą książki? na stole ⭢ o czym myślę? o stole), zaś rzeczownik książki występuje w mianowniku liczby mnogiej (co leży na stole? książki).

Odmiana rzeczownika w liczbie pojedynczej

przypadek	pytanie	przykłady
Mianownik	Kto? Co?	słoń, krowa, jajko
Dopełniacz	Kogo? Czego?	słonia, krowy, jajka
Celownik	Komu? Czemu?	słoniowi, krowie, jajku
Biernik	Kogo? Co?	słonia, krowę, jajko
Narzędnik	Z kim? Z czym?	słoniem, krową, jajkiem
Miejscownik	O kim? O czym?	słoniu, krowie, jajku
Wołacz	Och!	słoniu, krowo, jajko

Odmiana rzeczownika w liczbie mnogiej

przypadek	pytanie	przykłady
Mianownik	Kto? Co?	słonie, krowy, jajka
Dopełniacz	Kogo? Czego?	słoni, krów, jajek
Celownik	Komu? Czemu?	słoniom, krowom, jajkom
Biernik	Kogo? Co?	słonie, krowy, jajka
Narzędnik	Z kim? Z czym?	słoniami, krowami, jajkami
Miejscownik	O kim? O czym?	słoniach, krowach, jajkach
Wołacz	Och!	słonie, krowy, jajka

W języku polskim występują również rzeczowniki nieodmienne, np. kakadu, kiwi, tofu, bikini, boa, safari, zoo, awokado.

Rzeczowniki rodzaju nijakiego zakończone na -um odmieniają się tylko w liczbie mnogiej. Porównaj:
Wczoraj byliśmy w Muzeum Narodowym., ale: Mój dziadek pracował w kilku muzeach.
Chcę iść do liceum ogólnokształcącego., ale: Do liceów zgłosiło się wielu kandydatów.

Do najpopularniejszych należą:
muzeum, centrum, liceum, archiwum, sanatorium, akwarium, sanktuarium, forum, kolegium, hospicium, planetarium, stypendium.

Rzeczowniki oko i ucho mają różną odmianę w liczbie mnogiej w zależności od znaczenia.

Czy wiesz, że?

Odmianę rzeczownika nazywamy deklinacją.