Skróty i skrótowce

Skrót to skrócona forma wyrazu lub wyrażenia. Skróty najczęściej zapisujemy małymi literami (nr, dyr., tzn.). Występują tylko w tekście pisanym – wymawiamy pełną formę wyrazu.

Kropka w skrótach

kropkę piszemy, kiedy chodzi o skrót pierwszej lub pierwszych liter, np. s. (strona), dyr. (dyrektor);
kropkę stawiamy w przypadku, gdy ostatni człon skrótu rozpoczyna się spółgłoską, np. tj. (to jest), ds. (do spraw);
kropkę piszemy po każdej literze w skrótach wielowyrazowych w przypadku, gdy drugi lub kolejny człon zaczyna się od samogłoski, np. c.o. (centralne ogrzewanie), p.n.e. (przed naszą erą);
kropki nie stawiamy w skrócie zawierającym ostatnią literę wyrazu, np. dr (doktor), nr (numer);
kropki nie piszemy w nazwach jednostek miar, wag i jednostek monetarnych, np. zł (złoty), kg (kilogram).

Skrótowiec to skrócenie wielowyrazowej nazwy instytucji, organizacji, przedsiębiorstwa itd. Skrótowce zapisujemy dużymi (PAN, ZUS) lub małymi literami (żelbet). W przeciwieństwie do skrótów skrótowce mogą występować również w formie mówionej.

Rodzaje skrótowców

literowce – połączenie pierwszych liter nazwy, litery są wymawiane osobno, np. NBP (Narodowy Bank Polski), AGD (artykuły gospodarstwa domowego);
głoskowce – połączenie pierwszych liter nazwy, wymowa jest łączna, np. GUS (Główny Urząd Statystyczny), PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności);
grupowce (sylabowce) – połączenie pierwszych sylab lub grup głosek tworzących nazwę, np. Polfa (Polska Farmacja), Pafawag (Państwowa Fabryka Wagonów);
skrótowce mieszane – kombinacja dwóch lub trzech typów skrótowców, np.:
- literowo-głoskowe, np. CBOS (Centrum Badania Opinii Społecznej);
- literowo-grupowe, np. PZMot (Polski Związek Motorowy);
- głoskowo-grupowe, np. Polmos (Polski Monopol Spirytusowy);
- grupowo-literowo-głoskowe, np. Arged (Artykuły Gospodarstwa Domowego).