Typy formantów

Przedrostek (prefiks) – występuje przed rdzeniem, np.
na-: napisać
prze-: przeczytać, prześliczny
przy-: przydomowy, przyszyć
u-: ugotować, utworzyć
Przyrostek (sufiks) – występuje za rdzeniem, np.
-ek: domek, ogródek
-ka: malarka, lekarka
-anin: Amerykanin, paryżanin
Międzyrostek (interfiks) – część wyrazu złożonego łącząca człony złożenia, np.
-o-: listonosz, językoznawca
-i-: łamigłówka, pędziwiatr
Formant zerowy – występuje, kiedy wyraz powstał przez skrócenie. Zapisujemy go za pomocą symbolu Ø, np. biały → bielØ.

Funkcje przyrostków

nazwy wykonawców czynności i zawodów: -(i)ciel (nauczyciel), -ca (kierowca), -acz (gracz), -(n)ik (rolnik), -ak (śpiewak), -ent (producent), -ant (projektant), -arz (malarz), -owiec (naukowiec), -owy (księgowy), -ista/-ysta (barista).
zdrobnienia: -ik/-yk (bucik), -ek (piesek), -ka (kawka), -ko (mieszkanko).
zgrubienia: -sko (babsko), -ysko/-isko (psisko), -idło/-ydło (ptaszydło), -al (nochal).
nazwy miejsc: -arnia (kwiaciarnia), -alnia (pralnia), -ownia (siłownia), -(ow)nica (piaskownica), -isko (lodowisko).
nazwy mieszkańców: -ak (Polak), -anin (paryżanin), -czyk (Chińczyk), -ańczyk (Koreańczyk), -ik (Anglik), formant zerowy (Czech).
nazwy żeńskie: -ka (nauczycielka), -ini/-yni (sprzedawczyni), -(n)ica (czarownica), -owa (krawcowa).
nazwy czynności: -anie (czytanie), -enie (milczenie), -cie (szycie), formant zerowy (bieg).
nazwy cech: -ość (miłość), -ota (głupota), formant zerowy (czerń).
nazwy nosicieli cech: -ak (przystojniak), -ec (głupiec), -as (brudas), -ek (głupek).
nazwy rzeczy i narzędzi: -ak (pisak), -acz (pogrzebacz), -aczka (wycieraczka), -(al)nik (grzejnik), -arka (drukarka), -alka (pralka).