Neologizmy i archaizmy
Archaizm – wyraz, który wyszedł z użycia, np. waćpan, żem poszedł.
Rodzaje archaizmów
- archaizmy fonetyczne różnią się wymawianymi głoskami (sierce).
- archaizmy fleksyjne występują w dawnej formie gramatycznej (zrobił bych).
- archaizmy słowotwórcze są tworzone za pomocą formantów, które wyszły z użycia (ogrodny).
- archaizmy leksykalne to wyrazy używane w przeszłości (aeroplan).
- archaizmy semantyczne to wyrazy, które mają inne znaczenie niż kiedyś (myszka w znaczeniu zapach starego wina).
- archaizmy składniowe to konstrukcje składniowe utworzone według dawnego łączenia wyrazów (pasterz owce do wsi przepędził).
- archaizmy frazeologiczne to utrwalone połączenia wyrazów, w których często występują wyrazy nie występujące w dzisiejszej polszczyźnie (bez liku).
Neologizm – wyraz nowo powstały, np. supermarket, jesieniara.
Rodzaje neologizmów
- neologizmy słowotwórcze są utworzone od istniejących wyrazów za pomocą afiksacji, derywacji wstecznej lub kompozycji (frytkownica, lobbysta, blogerka). Do neologizmów słowotwórczych wliczane są również nowo powstałe skrótowce (apka, fejs, USB).
- neologizmy semantyczne to istniejące wyrazy, którym nadano nowe znaczenie (komórka, myszka, suchar).
- neologizmy frazeologiczne to nowo powstałe połączenia wyrazów, które w danym języku już istnieją (szara strefa, pirat drogowy).
Do neologizmów zaliczamy również nowo zapożyczone wyrazy (youtuber, influencer, selfie) i neologizmy artystyczne (stylistyczne), które zostały utworzone przez pisarza czy poetę w celu artystycznym (np. leśmianizmy).
Zamknij