Matematyka
Język angielski
Informatyka
Język niemiecki
Umiemy to
Ortografia
Interpunkcja
Części mowy
Wypowiedzenie, zdanie, części zdania
Słowotwórstwo
Słowa i ich znaczenie
Sylaby, głoski, litery
Czytanie
Lektury i literatura
Wypowiedź pisemna, korekta tekstu
Język polski dla obcokrajowców
Decydowanie
Zaznaczanie
Memory
Wpisywanie
Dyktanda
Pytania
Segregowanie
Krok po kroku
Analizy
Układanie w kolejności
Czytanie ze zrozumieniem
Słowa w zdaniach
Dowcipy
Korektor
Potworki
Drużynówka
Wyścigi
Moje konto
Wyloguj się
Przejdź do ćwiczenia:
Słowa w zdaniach
Słowa w zdaniach
Przejdź do tematu:
Archaizmy, neologizmy, regionalizmy, kolokwializmy
Archaizmy, neologizmy, regionalizmy, kolokwializmy
Włącz widok pełnoekranowy
Wyłącz dźwięk
Dostęp bez ograniczeńKorzystasz z platformy z limitem dziennym na liczbę odpowiedzi. Aby zwiększyć limit lub uzyskać dostęp do konta z licencją, zaloguj się.
Zaloguj się
Pokaż wyjaśnienie do tematu
B1CUdostępnij
kod QR
Możesz zeskanować kod QR np. za pomocą telefonu komórkowego i w ten sposób przejść bezpośrednio do danego ćwiczenia lub zestawu.
Kod / krótki adres
Trzyznakowy kod możesz wpisać w pasku wyszukiwania, jest on jednocześnie częścią skróconego adresu.
Skopiuj kliknięciem.
B1C
Archaizmy i neologizmy
Archaizm – wyraz, który wyszedł z użycia, np. waćpan, żem poszedł.
Archaizmy możemy napotkać najczęśniej:
- w literaturze, zarówno dawnej, np. w trenach Kochanowskiego (Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim…), jak i we współczesnych powieściach historycznych lub fantasy;
- w modlitwach i kolędach np. Zdrowaś Maryjo;
- w przysłowiach, np. Jaka mać, taka nać.
Rodzaje archaizmów
- archaizmy fonetyczne – różnią się wymawianymi głoskami (sierce zamiast serce)
- archaizmy fleksyjne – występują w dawnej formie gramatycznej (zrobił bych)
- archaizmy słowotwórcze – są tworzone za pomocą formantów, które wyszły z użycia (ogrodny)
- archaizmy leksykalne – wyrazy używane w przeszłości (aeroplan)
- archaizmy semantyczne – to wyrazy, które mają inne znaczenie niż kiedyś (myszka w znaczeniu zapach starego wina)
- archaizmy składniowe – konstrukcje składniowe utworzone według dawnego łączenia wyrazów (pasterz owce do wsi przepędził)
- archaizmy frazeologiczne – utrwalone połączenia wyrazów, w których często występują wyrazy nie występujące w dzisiejszej polszczyźnie (bez liku)
Neologizm – wyraz nowo powstały, np. supermarket, jesieniara.
Rodzaje neologizmów
- neologizmy słowotwórcze – są utworzone od istniejących wyrazów za pomocą afiksacji, derywacji wstecznej lub kompozycji (frytkownica, lobbysta, blogerka). Do neologizmów słowotwórczych wliczane są również nowo powstałe skrótowce (apka, fejs, USB).
- neologizmy semantyczne – istniejące wyrazy, którym nadano nowe znaczenie (komórka, myszka, suchar)
- neologizmy frazeologiczne – nowo powstałe połączenia wyrazów, które w danym języku już istnieją (szara strefa, pirat drogowy)
Do neologizmów zaliczamy również nowo zapożyczone wyrazy (youtuber, influencer, selfie) i neologizmy artystyczne (stylistyczne), które zostały utworzone przez pisarza czy poetę w celu artystycznym (np. leśmianizmy).
Znaczenie archaizmów (trudne)
