Matematyka
Język angielski
Informatyka
Język niemiecki
Umiemy to
Ortografia
Interpunkcja
Części mowy
Wypowiedzenie, zdanie, części zdania
Słowotwórstwo
Słowa i ich znaczenie
Sylaby, głoski, litery
Czytanie
Lektury i literatura
Wypowiedź pisemna, korekta tekstu
Język polski dla obcokrajowców
Decydowanie
Zaznaczanie
Memory
Wpisywanie
Dyktanda
Pytania
Segregowanie
Krok po kroku
Analizy
Układanie w kolejności
Czytanie ze zrozumieniem
Słowa w zdaniach
Dowcipy
Korektor
Potworki
Drużynówka
Wyścigi
Moje konto
Wyloguj sięLista wyjaśnień
Neologizmy, archaizmy, regionalizmy, kolokwializmy
Przeglądasz wyjaśnienia do konkretnych tematów. Jednak na platformie Umiemy to znajdziesz przede wszystkim ćwiczenia. Do ćwiczeń możesz przejść za pomocą poniższych linków.
Podtematy
Neologizmy, archaizmy, regionalizmy, kolokwializmy
Archaizmy – wyrazy, wyrażenia lub konstrukcje zdaniowe, które wyszły z użycia, np. waćpan, żem poszedł.
Neologizmy – wyrazy nowo powstałe, np. supermarket, jesieniara.
Regionalizmy – słowa lub wyrażenia charakterystyczne dla danego regionu, np. pyry (ziemniaki, poznańskie), grysik (kasza manna, krakowskie).
Kolokwializmy – wyrazy lub wyrażenia potoczne, używane w języku codziennym, np. kumpel, padam na twarz.
Do góryNeologizmy i archaizmy
Archaizm – wyraz, który wyszedł z użycia, np. waćpan, żem poszedł.
Rodzaje archaizmów
- archaizmy fonetyczne różnią się wymawianymi głoskami (sierce).
- archaizmy fleksyjne występują w dawnej formie gramatycznej (zrobił bych).
- archaizmy słowotwórcze są tworzone za pomocą formantów, które wyszły z użycia (ogrodny).
- archaizmy leksykalne to wyrazy używane w przeszłości (aeroplan).
- archaizmy semantyczne to wyrazy, które mają inne znaczenie niż kiedyś (myszka w znaczeniu zapach starego wina).
- archaizmy składniowe to konstrukcje składniowe utworzone według dawnego łączenia wyrazów (pasterz owce do wsi przepędził).
- archaizmy frazeologiczne to utrwalone połączenia wyrazów, w których często występują wyrazy nie występujące w dzisiejszej polszczyźnie (bez liku).
Neologizm – wyraz nowo powstały, np. supermarket, jesieniara.
Rodzaje neologizmów
- neologizmy słowotwórcze są utworzone od istniejących wyrazów za pomocą afiksacji, derywacji wstecznej lub kompozycji (frytkownica, lobbysta, blogerka). Do neologizmów słowotwórczych wliczane są również nowo powstałe skrótowce (apka, fejs, USB).
- neologizmy semantyczne to istniejące wyrazy, którym nadano nowe znaczenie (komórka, myszka, suchar).
- neologizmy frazeologiczne to nowo powstałe połączenia wyrazów, które w danym języku już istnieją (szara strefa, pirat drogowy).
Do neologizmów zaliczamy również nowo zapożyczone wyrazy (youtuber, influencer, selfie) i neologizmy artystyczne (stylistyczne), które zostały utworzone przez pisarza czy poetę w celu artystycznym (np. leśmianizmy).
