Upodobnienia pod wzgl. dźwięczności – klasa 3

Ze względu na sposób wymawiania głoski dzielimy na:

• dźwięczne – wszystkie samogłoski oraz spółgłoski, które powodują napięcie wiązadła głosowego w trakcie ich wymawiania, np. b, ł, g, w.

• bezdźwięczne – spółgłoski, podczas wymawiania których wiązadła głosowe są rozluźnione, np. p, k, f.

Ubezdźwięcznienie

Następuje wtedy, gdy głoska dźwięczna staje się bezdźwięczna pod wpływem sąsiedniej spółgłoski bezdźwięcznej, np.
ławka [łafka] – głoska w straciła dźwięczność pod wpływem głoski k
przyjaciel [pszyjaciel] – głoska rz straciła dźwięczność pod wpływem głoski p
porażka [poraszka] – głoska ż straciła dźwięczność pod wpływem głoski k

Udźwięcznienie

Następuje wtedy, gdy spółgłoska bezdźwięczna staje się dźwięczna pod wpływem sąsiedniej głoski dźwięcznej, np.
jakże [jagże]
prośba [proźba]

W języku polskim ubezdźwięcznienie jest znacznie częstszym zjawiskiem niż udźwięcznienie.

Utrata dźwięczności w wygłosie

W języku polskim wszystkie głoski dźwięczne, mające swój odpowiednik bezdźwięczny, na końcu wyrazu tracą dźwięczność, np.
lekarz [lekasz]
wyraz [wyras]
sad [sat]